در عصر دیجیتال، اعتبارسنجی و استعلام مدرک تحصیلی یا حرفه‌ای یکی از ضرورت‌های مهم در فرآیند استخدام، ادامه تحصیل یا مهاجرت است. سوال اصلی اینجاست: چگونه مدرک را استعلام کنیم؟ چه روش‌هایی برای بررسی اصالت مدرک دانشگاهی، فنی‌وحرفه‌ای، یا مدارک صادره از سازمان‌های بین‌المللی وجود دارد؟
در این راهنما، به‌صورت دقیق، گام‌به‌گام و با تکیه بر تجربه، تخصص و منابع معتبر، شما را با فرآیند استعلام مدرک آشنا میکنیم.
روش‌های مختلف استعلام مدرک در ایران
۱. استعلام مدرک از طریق سامانه سجاد (ویژه مدارک دانشگاهی داخل کشور)
سامانه سجاد یکی از جامع‌ترین بسترهای دیجیتالی برای استعلام مدارک دانشگاهی در ایران است که توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مدیریت می‌شود.
برای استفاده از این سامانه:
- به آدرس: https://portal.saorg.ir مراجعه کنید.
- ثبت‌نام کنید و وارد بخش “استعلام مدارک” شوید.
- شماره دانشجویی، کد ملی و نام دانشگاه را وارد کنید.
✅ مزایا:
- رسمی و مورد تأیید وزارت علوم
- مناسب برای دانشگاه‌های دولتی، پیام نور، غیرانتفاعی، و علمی‌کاربردی
۲. استعلام مدرک دانشگاه آزاد از سامانه مخصوص این دانشگاه
دانشگاه آزاد سامانه جداگانه‌ای برای استعلام صحت مدرک فارغ‌التحصیلان راه‌اندازی کرده است:
- سامانه استعلام مدرک دانشگاه آزاد: https://estelam.iau.ir
- اطلاعات خواسته‌شده مانند شماره دانشجویی، کد ملی و رشته را وارد نمایید.
📌 نکته: برای برخی مدارک قدیمی‌تر ممکن است لازم باشد درخواست کتبی یا مراجعه حضوری انجام دهید.
۳. استعلام مدارک فنی و حرفه‌ای
اگر مدرک خود را از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور دریافت کرده‌اید، کافی است:
- وارد سامانه https://certificate.portaltvto.com شوید.
- کد شناسایی و کد ملی خود را وارد کنید.
📊 آمار جالب: طبق اعلام سازمان فنی‌وحرفه‌ای، بیش از ۷۰٪ کارفرمایان برای استخدام، ابتدا اصالت مدرک را بررسی می‌کنند.
۴. استعلام مدارک پزشکی و پیراپزشکی از وزارت بهداشت
مدارک صادره از دانشگاه‌های علوم پزشکی یا زیرمجموعه وزارت بهداشت از طریق سامانه “مدارک الکترونیک وزارت بهداشت” قابل استعلام است:
- آدرس: https://verify.behdasht.gov.ir
- وارد بخش “استعلام مدرک تحصیلی” شوید.
💡 نکته کاربردی: برای مهاجرت به کشورهای اروپایی و کانادا، تأیید رسمی وزارت بهداشت برای مدارک پزشکی الزامی است.
۵. روش‌های استعلام مدرک در سطح بین‌المللی
برای مدارک صادره از دانشگاه‌های خارجی، می‌توان از خدمات ارزیابی مدارک (مثل WES برای کانادا یا ZAB برای آلمان) استفاده کرد.
🔍 برای مثال:
- سایت WES: جهت ارزیابی مدرک دانشگاهی برای مهاجرت
- سامانه‌های وزارت علوم و نهادهای ارزیابی مدارک اروپا
چگونه از جعلی نبودن مدرک مطمئن شویم؟
🔒 بررسی صحت مدرک تنها از طریق سامانه‌های رسمی امکان‌پذیر است. به‌هیچ‌عنوان به روش‌های دستی یا شخص ثالث نامعتبر اعتماد نکنید.
نکات مهم:
- بررسی اعتبار دانشگاه در فهرست وزارت علوم
- توجه به مهر و امضاهای رسمی
- بررسی کد رهگیری مدرک
نمونه‌ای از خطاهای رایج در استعلام مدرک
❌ وارد کردن اشتباه کد ملی یا شماره دانشجویی
❌ انتخاب اشتباه نوع دانشگاه (دولتی به‌جای آزاد)
✅ راه‌حل: دوباره‌خوانی اطلاعات و در صورت نیاز، تماس با پشتیبانی سامانه مربوطه
چگونه مدرک را استعلام کنیم؟
با توجه به توضیحات ارائه‌شده، پاسخ به سؤال “چگونه مدرک را استعلام کنیم؟” بستگی به نوع مدرک و صادرکننده آن دارد. مهم‌ترین راهکارها عبارت‌اند از:
- مراجعه به سامانه‌های رسمی مانند سجاد، دانشگاه آزاد، فنی‌وحرفه‌ای و وزارت بهداشت
- پرهیز از استفاده از خدمات غیررسمی و جعلی
- استفاده از خدمات ارزیابی بین‌المللی برای مدارک خارج از کشور
با رعایت این اصول، می‌توانید از صحت و اعتبار مدرک خود یا دیگران مطمئن شوید و در مسیر شغلی یا تحصیلی با اطمینان بیشتری گام بردارید.
سوالات پرتکرار (FAQ)
آیا استعلام مدرک هزینه دارد؟
خیر، بیشتر سامانه‌های رسمی رایگان هستند، اما در موارد خاص مانند ترجمه رسمی یا ارزیابی بین‌المللی ممکن است هزینه دریافت شود.
اگر مدرکم در سامانه ثبت نشده باشد چه کنم؟
در چنین شرایطی باید با دانشگاه یا سازمان صادرکننده تماس بگیرید و درخواست ثبت یا به‌روزرسانی اطلاعات دهید.
آیا می‌توانم مدارک دیگران را استعلام کنم؟
خیر، استعلام مدرک نیاز به اطلاعات شخصی دارد و بدون اجازه فرد، ممکن نیست.
